สัดส่วนทองคำมาทำอะไรกับงานออกแบบ?

จากมรดกตกทอดแห่งยุคเรเนซองส์มาเป็นกริดไลน์ในโซเชียลมีเดียได้อย่างไร…

เราจะมาทำความรู้จักกับ Golden Ratio ที่นักออกแบบทั่วโลกนิยมใช้เป็น Grid Line ในการสร้าง Visual ที่ว่ากันว่าสวยงามที่สุดในโลก เราจะพาไปเรียนรู้หลักการและการนำไปใช้งานจริงอย่างเป็นรูปธรรมพร้อมตัวอย่างที่ได้รับการยอมรับระดับ World Class

Golden Ratio ( สัดส่วนทองคำ ) คืออะไร
มันมีที่มาจากทางคณิตศาสตร์เป็นวิธีการคำนวณเพื่อหาสัดส่วนที่งามที่สุดในโลก เป็นสูตรคำนวณที่คิดค้นโดย ลีโอนาโด ฟีโบนัชชี นักคณิตชาวอิตาลี ที่พยายามใช้ตัวเลขมาอธิบายความงามของธรรมชาติ แม้มันยากจะบอกได้ว่า “ใครมันเป็นคน approved?” แต่เมื่อ Designer / Artist ระดับโลกเค้าใช้กัน เราก็ลองดูๆใว้หน่อยก็ไม่เสียหลาย

หลักการของสัดส่วนทองคำ (golden section) คือส่วนของเส้นที่ถูกแบ่งตรงตำแหน่งที่ก่อให้เกิด “อัตราส่วนทอง (golden ratio)” : อัตราส่วนของความยาวรวม a + b ต่อความยาวส่วนที่ยาว a มีค่าเท่ากับความยาวส่วนที่ยาว a ต่อความยาวของส่วนที่สั้น b. และผลลัพธ์จากตัวเลขที่นักคณิตคนนี้คำนวนอย่างวุ่นวายนั้น มันบอกเราอย่างง่ายๆได้ว่า สัดส่วนที่เยี่ยมยอดที่สุดคือ 1 : 1.618 จริงๆแล้วมันมีวิธีการประยุกต์จากสูตรนี้ออกไปได้อีกมากมายเลยครับ ใครสนใจลองตามไปดูที่ goo.gl/VTTsxg

ลองดูที่มาที่ไปแบบเป็นภาพดูครับ

ใช้ในการออกแบบอย่างไร?
ในส่วนของการนำไปใช้ก็ไม่มีอะไรยุ่งยากเลย เพียงแค่นำ Template Grid ( .EPS / .PSD ) ไปวางใว้บนสุด Layer ของ Artwork แล้วจะกลับซ้าย กลับขวา หมุนไปมา หรือ ยืดเข้าออก ก็ได้ทั้งสิ้น เพื่อให้เราเห็นเส้นแบ่ง collum ที่เราชอบ โดยไม่ได้มีข้อจำกัดตายตัวว่าจะต้องยึดสัดส่วนของเฟรมแบบลงได้พอดีเป๊ะ เพราะในชีวิตจริงเราต้องอออกแบบงานบน ratio ที่หลากหลายเพื่อ Screen-Device ที่แตกต่างกัน ( ใว้วันหลังจะเล่าเรื่องนี้ด้วย ) สำหรับผมเองจะเน้นให้เส้น Grid ด้านในมีความสัมพันธ์ต่อกันตามหลักการนี้ ยึดออก/หดเข้า ได้บ้างอย่างยืดหยุ่นประมาณนึง โดยหลักการสำคัญสุดๆสำหรับผมคือการใช้ประโยชน์ของเส้น Grid เพื่อกำหนด Space และ Alignment ของกราฟฟิกต่างๆอย่างสมดุล เช่นช่องไหนเราจะจัดให้เป็นพื้นที่ว่างและข่องไหนเป็นส่วนที่เน้นที่สุดของภาพ ซึ่งส่วนใหญ่เราก็มักวางใว้ในจุดเริ่มต้นของเส้นลายก้นหอยที่จะม้วนออกมาแบบไม่มีที่สิ้นสุดนั่นหละครับ

ตัวอย่างที่ผมลองใช้เพื่อออกแบบภาพประกอบบทความนี้

Golden Ratio Grid ตัวนี้แม้จะไม่ได้ช่วยให้ดีไซน์สวยขึ้นทันตาเห็นซะทีเดียว เพราะความสวยงามมันต้องมีหลายองค์ประกอบเพื่อจะสร้างงานออกแบบซักชิ้นที่ดึงความสนใจของผู้คนจนมองเห็นความงามของมันได้ แต่ถ้าจะเริ่ม Design จากความว่างเปล่าอย่างน้อยเรามีทางเลือกในการตั้งต้นที่ดีเพื่อสานต่องานได้ดีขึ้นช่วยประหยัดเวลาให้เราได้ ก็จะเป็นประโยชน์มากๆเลยหละครับ

อยากฝากใว้ว่า ที่มาที่ไปของมันจะดูงงๆและเป็นเชิงคณิตศาสตร์มีแต่สมการอะไรวะ ที่ไม่คุ้นเคยเล๊ยสำหรับนักออกแบบที่ส่วนใหญ่ใช้แต่สุนทรียะอย่างเราๆจะเข้าใจ จะรู้มากรู้น้อยก็ไม่เป็นไรหรอกครับ เพราะทฤษฏีมีใว้เพื่อทำความเข้าใจแต่การลงมือทำเพื่อต่อยอดความเข้าใจไปสู่ผลสำเร็จที่เราตั้งใว้ต่างหากที่สำคัญกว่า

สุดท้ายนี้มีของแถมติดไม้ติดมือเล็กน้อยให้ Download ไปใช้กันได้เลยครับ

Download Golden Ratio Pack

//ตัวอย่างการใช้ Golden Ratio
เหล่านี้เป็น ตัวอย่างงานที่ผมลองเอา Grid มา Mapping โดยคัดเลือก Graphic Design ที่ได้รับการยอมรับว่าเจ๋งๆมาจาก internet ครับ ( Facebook ก็เช่นกัน เราใช้มันทุกวัน แต่หารู้ไม่ว่ามันไม่ได้ใช้สัดส่วนของกรอบต่างๆแบบมั่วๆนะครับ…)